Un o gonfensiynau hirhoedlog llenyddiaeth yw canu am fyd y bugail, a thrwy hynny am y bywyd gwledig yn gyffredinol, gan ei ddelfrydu.  O ddyddiau cynnar, pobl heblaw bugeiliaid fu’r awduron bron i gyd.  Dyma inni waith ugain o fugeilfeirdd Cymraeg.  Fe welir fod dau neu dri ohonynt yn gwybod rhywbeth am ddefaid, ac weithiau ceir cip ar fugail go iawn.  Ymhlith y cerddi mae clasuron.